Guðrún Nordal, prófessor við Íslensku- og menningardeild
„Dróttkvæðin eru einstakar heimildir um samtíma sinn og hafa ekki verið aðgengileg í greinargóðri og handhægri nútímaútgáfu," segir Guðrún Nordal, prófessor við Íslensku- og menningardeild við Háskóla Íslands.
Hún vinnur nú að heildarútgáfu á dróttkvæðum allt frá 9. öld til um 1400 ásamt alþjóðlegum hópi fræðimanna sem hafa, eins og hún, sérþekkingu á íslenskum fornbókmenntum.
„Bókmenntalegt gildi dróttkvæðanna er auðvitað óumdeilt," segir Guðrún, „en kvæðin eru einnig mikilvægar heimildir um trúarviðhorf, hugmyndaheim, táknmál og skáldskaparhefð á fyrri tímum og nýtast því ýmsum ólíkum fræðasviðum."
Dróttkvæði tilheyra annarri helstu skáldskapargrein norrænna manna en eddukvæðin eru af hinni greininni. Tengsl greinanna voru þó svo náin á miðöldum að jafnvel er villandi að greina þær að. Mörgum eru töm þau kvæði sem eignuð eru Agli Skallagrímssyni og ort eru undir dróttkvæðum háttum:
Ǫlvar mik, þvít Ǫlvi
ǫl gerir nú fǫlvan,
atgeira lætk ýrar
ýring of grǫn skýra;
ǫllungis kannt illa,
oddskýs, fyr þér nýsa,
rigna getr at regni,
regnbjóðr, Hávars þegna.
Þessa vísu á Egill að hafa í veislu Bárðar í Atley, og margir vitna til.
Guðrún segir að ný útgáfa dróttkvæða sé byggð á traustum vísindalegum aðferðum og hafi í för með sér endurskoðun á varðveislu vísnanna og skáldskaparmáli og því nýjan skilning á stíl dróttkvæðanna: „Að baki útgáfunni liggur vönduð textafræðileg rannsókn, til að tryggja að texti kveðskaparins verði traustur. Með hverri vísu mun fylgja fjölbreytt skýringarefni, sem byggt verður á nýjustu rannsóknum.
M.a. verður gerð grein fyrir varðveislu hverrar vísu, lesbrigðum og samhengi vísunnar, auk þess sem hver vísa verður þýdd á ensku og skýrð rækilega," segir Guðrún, og bætir við: „Einnig verður gerð rafræn útgáfa sem á eftir að nýtast mörgum."
Vinna að útgáfunni hófst fyrir um 10 árum þegar fimm fræðimenn komu saman til að hefja flókna skipulagningu verksins en að útgáfunni sjálfri munu koma um fjörutíu fræðimenn alls staðar að úr heiminum.
Benda má á að á mjög öflugri heimasíðu útgáfunnar (www.skaldic.arts.usyd.edu.au), sem er nokkurs konar gagnaveita, er safnað saman ýmsum gagnlegum upplýsingum, m.a. myndum af þeim handritum sem geyma vísurnar, sem nýtast þeim sem vinna að útgáfunni - og einnig öðrum áhugasömum um dróttkvæðan kveðskap.
Guðrún segir að hartnær heil öld sé liðin frá því Finnur Jónsson gaf út stórmerka útgáfu sína á dróttkvæðum árin 1912 til 1915. „Frá þeim tíma hafa verið unnin mikil þrekvirki í útgáfu texta sem geyma dróttkvæði, auk þess sem rannsóknir fræðimanna hafa umbylt eldri vísnaskýringunum, og því var það endurmat sem fylgir nýrri útgáfu orðið löngu tímabært," segir Guðrún.
Nýja fræðilega heildarútgáfan mun koma út í níu bindum. Fyrsta bindið, sem kom fyrir sjónir manna árið 2007, geymir trúarlegan kveðskap, næsta bindi er væntanlegt á þessu ári og þannig koma þau út koll af kolli á næstu árum hjá Brepols-útgáfunni.
Í útgáfustjórn verkefnisins eru, auk Guðrúnar, fimm fræðimenn sem starfa í ýmsum löndum, Margaret Clunies Ross, Kari Ellen Gade, Edith Marold, Tarrin Wills og Diana Whaley, og skipta þau með sér fræðilegri umsjón og ritstjórn einstakra binda en öll útgáfustjórnin er einnig virk í fræðilegri ritstjórn hvers bindis. Guðrún hefur yfirumsjón með útgáfu þess kveðskapar sem varðveittur er í Íslendingasögum, Sturlungu, Landnámu og biskupasögum og birtast mun í 4. og 5. bindi útgáfunnar.
Guðrún Nordal, sem starfar við Hugvísindasvið Háskóla Íslands, hefur skrifað mikið um það efni sem tengist nýju útgáfunni og má nefna bókina Tools of Literacy sem kom út hjá University of Toronto Press þar sem fjallað var um hlutverk dróttkvæða í lærdómshefð 12. og 13. aldar. Í nýjustu rannsóknum sínum hefur hún fjallað um kveðskap í Íslendingasögunum öllum en einnig um hlutverk kveðskapar í stökum sögum eins og Njálu, Egils sögu og Eyrbyggju.
Rannsóknasjóður hefur styrkt verkefnið.